कापूस हे नगदी पीक असल्यामुळे बळीराजाच्या संपूर्ण वर्षाचे अर्थकारण याच पिकाच्या भरवशावर अवलंबून असते. शेंदरी बोंडअळी ही प्रामुख्याने कापूस या पीकावर आढळणारी एक कीड आहे. गेल्या दोन वर्षापासून शेंदरी बोंडअळीच्या प्रादुर्भावाने बळीराजा हैरान झाला आहे. शेंदरी बोंडअळी कशी ओळखावी, शेंदरी बोंड अळी येण्याची कारणे, शेंदरी बोंड अळीचा प्रादुर्भाव कसा ओळखावा, एकात्मीक व्यवस्थापन कसे करावे यासंबंधी विवेकानंद कृषी महाविद्यालयाच्या कृषी कर्यानुभवाच्या कृषीरत्न ग्रुपच्या विद्यार्थ्यांनी सिंदखेड राजा तालुक्यातील गोरेगांव येथील शेतक-यांना मार्गदर्शन केले.
यावेळी गजानन पंचाळ, माधव चव्हाण, संतोष आरवे, कैलास बाजड, रामराव पंचाळ, किसन गवई,केशव पंचाळ, बाजीराव मोरे, गजानन कव्हळे, राजेंद्र बाजड, समाधान पंचाळ, संदीप पंचाळ यांचे सह परिसरातील शेकडो शेतकरी मोठया संख्येने उपस्थित होते.
महाराष्ट्रामध्ये दरवर्षी साधारणपणे ४० लाख हेक्टर क्षेत्रावर कापूसाची लागवड करण्यात येते. विदर्भ व मराठवाडा या विभागात कापूस लावडीला अधिक प्राधान्य दिले जाते. शेंदरी बोंडअळी ही कापूस पिकावरील हानिकारक कीड आहे. ती बोंडाच्या आत राहून उपजिवीका करते.
विवेकानंद कृषी महाविद्यालयाच्या कृषीरत्न गु्रपमध्ये ऋषीकेश खिल्लारे, शिवनाथ सांगळे, पवन शिंगणे, असलम शेख, ऋषभ जाधव व गोपाल सहाने या विद्यार्थ्यांचा समावेश आहे विवेकानंद कृषीरत्न ग्रुपच्या विद्यार्थ्यांना प्राचार्य डॉ.सुभाष कालवे, प्रा.मनोज खोडके, प्रा.शिवशंकर काकडे, प्रा.डॉ.भानुदास भोंडे यांचे मार्गदर्शन लाभत आहे. .
असा ओळखावा प्रादुर्भाव
कपाशीचे फुले पूर्णपणे न उमल्यास. हिरव्या बोंडावर डाग किंवा छिद्र दिवसल्यास शेंदरी बोंड अळीचा प्रादुर्भाव होण्याची शक्यता असते. याशिवाय कामगंध सापळयात नर पंतग अडकल्यास, उघडलेल्या बोंडावरती गुलाबी डाग दिल्यास कपाशीवरती शेंद्रीय बोंडअळीचा प्रादुर्भाव झाल्याची प्रामुख्याने लक्षणे दिसून येतात.
असे करावे व्यवस्थापन
पावती घेतल्याशिवाय कपाशी बियाण्यांची खरेदी टाळावी. कपाशीची लागवड वेळेवर व लवकर करावी. दर आठवडयाला किडीची पाहणी करावी. कपाशी पिकाच्या भोवताली आश्रय पीकाची पेरणी करावी. याशिवाय भेंडी, अंबाडी, एरंडी व झेंडू या सापळा पिकाची लागवड करावी. तीन महिन्यापर्यंत शक्यतोवर कीटक नाशकांचा वापर टाळावा. युरीयाचे जास्त प्रमाण टाळावे.
शेंदरी बोंडअळीमुळे कापूस उत्पादनात मोठ्या प्रमाणात घट येते. या किडीचे वेळीच व्यवस्थापन न केल्यास नुकसान होते.एकात्मिक कीड व्यवस्थापनाने कीड नियत्रंण करावे.
प्रा.शिवशंकर काकडे विभाग प्रमुख किटकशास्त्र कृषी महाविद्यालय
संतोष थोरहाते
पत्रकार दैनिक सकाळ
''श्रीनिवास'' विवेकानंद नगर,हिवरा आश्रम
ता.मेहकर जि.बुलडाणा
मो.९९२३२०९६५८
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा